KKM’de ezber bozan gerçekler
KKM konusunda, gerçekleşen ile yansıtılan arasındaki farkı rakamlarla ortaya koyunca, şeytanlaştırma yarışında olanların asıl niyetlerinin bağcı dövmek olduğu ortada.
Kur Korumalı Mevduat (KKM), uygulamaya geçtiği günden beri üzerinde en çok tartışılan konulardan biri oldu.
Ekonomi yönetiminin 2025 yılında KKM ile vedalaşılacağı açıklaması ardından Anayasa Mahkemesi’nin KKM’nin vergi istisnasına tabi olmasını Finansal İstikrara katkı sağladığı gerekçesiyle Anayasaya aykırı bulmaması sonrası, kısaca KKM nedir ne değildir birkaç yazıda irdeleyelim.
Ortaya çıktığı dönemin ekonomi politikalarının en önemli unsurlarından biri olmasından ötürü tartışmalar tamamen ideolojik düzlemde sürdü, sürüyor.
Gerçekleşen ile gerçekleşmiş olduğu düşünülen arasındaki farkı rakamlarla ortaya koyunca, şeytanlaştırma yarışında olan yorumcuların, akademisyenlerin hatta politikacıların asıl niyetlerinin üzüm yemek değil, bağcı dövmek olduğu ortada.
Bu arada, KKM’nin ekonomiye maliyetinin neredeyse tamamının KKM’yi en çok yerenlerin dümende olduğu dönemde gerçekleşmesi de iş bilmemeyi günah keçisi yaratma becerisi ile örten üstatların başarısı!
Kur Korumalı Mevduat hesaplarına 2023 yılında TCMB tarafından kur farkı kaynaklı vade sonunda toplam ödenen miktar 833 Milyar Türk Lirası olduğu TCMB tarafından açıklanmıştı.
Kesin rakamlara sadece TCMB sahip olmakla birlikte, makul varsayımlarda bulunarak, genel resmi göstermesi açısından basit bir çalışma yaptık.
SORUN KUR KORUMALI MEVDUAT DEĞİL, RASYONEL ÇAYLAK DÖNEMİ
Açılan mevduatların vadelerinin ortalama 3 ay olduğunu ve KKM açılışında kullanılan döviz kompozisyonunun Döviz Tevdiat Hesapları kompozisyonuna benzer olduğunu varsaydık.
BDDK ve TCMB verileri kullanılarak yaklaşık olarak hesaplanan aylık (Tablo 1) ve haftalık (Tablo 2-3) bazda DDKKM ve TLKKM hesaplarına, vade sonu kur farkından ötürü kabaca;
Ocak- Mayıs 2023 döneminde yaklaşık 21 Milyar Türk Lirası (% 2,6) , Haziran-Aralık 2023 döneminde yaklaşık 812 Milyar Türk Lirası (%97,4) ödeme gerçekleştirilmiş. (Tablo 1).
Ocak-Mayıs döneminde ortaya çıkan kur farkı ödemeleri, küresel olarak Euro ve Altın fiyatlarında yaşanan sert yükselişler nedeniyle ortaya çıkmış gibi görünüyor (Tablo 2).
Ancak, Haziran-Aralık döneminde kur farkı ödemelerinin temel nedeni, liyakatli yeni yönetimin Rasyonel Çaylak Dönemi (RÇD) olarak tanımlanabilecek Haziran-Temmuz-Ağustos aylarında ABD Doları/Türk Lirası kurunda yaşanan kontrolsüz artış olmuş (Tablo 3).
2023 yılsonu ABD Doları/Türk Lirası kuru ile 27,6 Milyar ABD Doları, ödemelerin yapıldığı dönem ortalama ABD Doları/Türk Lirası kuru ile 31,5 Milyar ABD Doları eş değeri kur farkı ödemesi gerçekleşmiş.
Çamur atan, çamuru yapan…
Rakamların söylediği çok açık.
Sorun KKM değil, RÇD.
Tablo 1
Tablo 2
Tablo 3
