Ukrayna’nın ulusal doğal gaz şirketi Naftogaz ile Rusya’nın devlete bağlı enerji şirketi Gazprom arasında 30 Aralık 2019’da imzalanan hükümetler arası doğal gaz transit anlaşması, 1 Ocak 2025 itibariyle sona erdi.
2021-2024 dönemi için Ukrayna üzerinden Avrupa’ya, “senede 40 milyar metreküp doğal gazın transitini” öngören anlaşmanın uzatılıp uzatılmayacağı uzun süre merak edilmiş, Kiev ise “Rus doğal gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya akışını sağlayan anlaşmanın uzatılmayacağını” duyurmuştu.
Yeni bir anlaşma yapılmaması sebebiyle Rusya, Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gaz tedarikini, yeni yılın ilk gününde kesti. Böylece Avrupa, yeni yılın erken saatlerinde Ukrayna boru hatları üzerinden gönderilen son Rus doğal gazını almış oldu.
JEOPOLİTİK DENGELER DEĞİŞİYOR
“Bu, jeopolitik açıdan önemli bir an,” diyen bağımsız gaz piyasası analisti Tom Marzec-Manser, şöyle devam etti:
“Transit anlaşmasının sona ermesi, Rusya’dan Avrupa’ya bağlanan büyük bir gaz hattının kapanması anlamına geliyor. Bu, Doğu Avrupa’daki ülkelerin, Kuzeybatı Avrupa pazarlarından daha fazla gaz ithal edeceği anlamına gelebilir.”
The Guardian’ın haberine göre Ukrayna, normal koşullarda kendi ürettiği fosil yakıt üretimi ve depolamasına güvenerek kesintiden sonra kendi gaz talebini karşılayabilir. Ancak Uluslararası Enerji Ajansı, “ortalamadan daha soğuk bir kışın, Ukrayna’nın AB’den ithal etmesi gereken doğal gaz miktarını artırabileceğini” söyledi.
Bu arada Moldova’ya bağlı Transdinyester bölgesi, Rusya’nın Ukrayna üzerinden doğal gaz tedarikini durdurmasının ardından hanelere ısıtma ve sıcak su teminini kesti.
AVRUPA’YA SOĞUK HAVA DALGASI GELİYOR
Öte yandan Avrupa’ya soğuk hava dalgası geliyor. Dondurucu hava koşullarının ısınma için doğal gaza olan talebi artırması ve Avrupa’nın yedek kaynak tüketimini hızlandırması bekleniyor.
Gas Infrastructure Europe’un resmi verilerine göre, AB’nin gaz rezervleri Eylül ayından bu yana neredeyse %20 düşerken, Avrupa rezervlerindeki gaz miktarının, bu kışın gaz ihtiyacını karşılayıp karşılamayacağı bilinmiyor. Bu açıdan söz konusu kesintinin, son yıllarda Avrupa’nın gaz piyasaları için en zorlu testlerden birisi olacağı öngörülüyor.
SLOVAKYA BASKI YAPIYOR
Kiev, Rus gazı almaya devam eden Slovakya gibi ülkelerden, “Kremlin ile yeni bir doğal gaz akışı anlaşması yapılması” yönünde baskı görüyor.
Ancak Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski, “Rusya’ya mali açıdan fayda sağlayacak bir anlaşmayı kabul etmeyeceği” konusunda ısrarcı.
Bir zamanlar Avrupa’nın en büyük gaz tedarikçisi olan Rusya, Ukrayna’daki savaş başladığından beri AB üyesi müşterilerinin neredeyse tamamını kaybetti. Orta Avrupa’daki alıcılar tedarikleri için ABD, Norveç ve Katar’a yöneldi.
(GazeteVar Dış Haberler)
